mgr Jadwiga Ryżka

Badaj się

Polska niechlubnie przoduje w statystykach śmiertelności Europy. Na nadciśnienie tętnicze (najczęstszą chorobę dorosłej populacji) cierpi 30% obywateli. Każdego roku na zawał serca zapada 100 tysięcy osób. Choroby układu krążenia stanowią przyczynę śmierci co drugiego mieszkańca naszego kraju. Na astmę choruje około 2 mln dorosłych i ponad milion dzieci. Blisko 2 mln Polaków cierpi na cukrzycę. Natomiast z powodu nowotworów złośliwych umiera 24,5% pacjentów.

Badaj się

Wszystkie te plagi należą do tzw. grupy chorób cywilizacyjnych związanych z niezdrowym stylem życia, który rozpowszechnił się w wysoko rozwiniętych społeczeństwach. Winowajcami są tu przede wszystkim:

  • siedzący tryb pracy i spędzania wolnego czasu
  • dieta obfita w tłuszcze zwierzęce i cukry proste (otyłych jest w Polsce 61% mężczyzn i 53% kobiet)
  • mała aktywność fizyczna, charakterystyczna dla 50% rodaków
  • palenie papierosów (42% panów i 25% pań)
  • nadużywanie alkoholu
  • życie w nieustannym stresie.

Przełamać niechęć

Wielu z tych chorób moglibyśmy uniknąć. Jednak Polacy przejawiają niechęć do badań będących pierwszym ogniwem profilaktyki, np. 50% zgonów z powodu chorób serca oraz krążenia można by uniknąć, gdybyśmy regularnie mierzyli ciśnienie, badali stężenie cholesterolu i trójglicerydów. Natomiast nie umierałoby tyle osób na nowotwory, gdyby kobiety robiły cytologię, mammografię (po 50. roku życia), mężczyźni badali prostatę, a wszyscy przeprowadzali testy na krew utajoną w kale. Jednak z badań PBS DGA przeprowadzonych dla programu „Teva – 360 stopni dla zdrowia” wynika, że ponad połowa Polaków (53,4%) uważa, że jest zdrowa i nie widzi potrzeby wykonywania badań profilaktycznych. Pozostali są zbyt zapracowani (16%), nie stać ich na analizy (11,5%) lub nie wiedzą, gdzie mogą je przeprowadzić (6,9%). Aby przełamać tę niechęć, od października do grudnia 2007 roku trwała pierwsza edycja programu profilaktyczno-edukacyjnego „Teva – 360 stopni dla zdrowia”. Jest on kontynuowany w bieżącym roku. Jego organizatorem jest Teva Pharmaceuticals Polska oraz Teva Kutno. Wspiera go merytorycznie prof. Andrzej Fala z Akademii Medycznej we Wrocławiu.

Najlepsza Warszawa

W ramach ubiegłorocznego programu w centrach handlowych siedmiu dużych miast (Warszawa, Wrocław, Kraków, Katowice, Łódź, Poznań, Gdańsk) przebadano bezpłatnie 1400 osób. Były to się w większości osoby po 40. roku życia (prawie 70%), a wśród nich głównie kobiety (60%). Badano poziom cholesterolu, ciśnienie, wagę oraz wskaźnik BMI (stosunek wagi ciała do wzrostu). Nad przebiegiem badań czuwały pielęgniarki i lekarze. Omawiali oni wyniki analiz z pacjentami, zalecali dalsze leczenie oraz proponowali wprowadzenie zmian w dotychczasowym stylu życia, aby uniknąć groźnych schorzeń. Z danych podsumowujących akcję w centrach handlowych wynika, że ponad połowa z przebadanych osób po czterdziestce ma nadwagę. Taki wynik jest głównie zasługą mężczyzn – w każdym z siedmiu miast ponad 70% z nich miało podwyższone BMI.

Wyniki badań w poszczególnych miastach wskazują, że najgorzej wypadł Poznań. Najwięcej mieszkańców tego miasta ma nadwagę (64,2%) oraz podwyższony poziom cholesterolu – powyżej 190 mg (62,3%). W pozostałych miastach liczba osób ze zbyt wysokim cholesterolem wahała się między 41,2% a 54%. Bardziej optymistyczne dane dotyczą ciśnienia tętniczego. Tylko w dwóch miastach liczba osób z jego wartością powyżej 140/90 mmHg przekroczyła 30% (najwięcej w Katowicach – 56,4% i Krakowie – 41,9%). Najlepsze wyniki uzyskała Warszawa, gdzie tylko u 11,2% osób stwierdzono podwyższone ciśnienie. Warszawa przodowała w rankingu zdrowotnym wśród miast objętych akcją. Wśród pacjentów poniżej 40. roku życia liczba osób z nieprawidłowymi wynikami badań tylko w sporadycznych przypadkach przekroczyła 30%.

Najwięcej problemów młodzi ludzie mieli z nadwagą. Tylko w Poznaniu i Katowicach liczba osób z przekroczonym BMI była mniejsza niż 30%. Podczas tego badania wystąpiła największa rozbieżność w wynikach z podziałem na płcie: w Gdańsku 12,5% kobiet i 72,7% mężczyzn miało problemy z tuszą. Pierwsza edycja programu „Teva – 360 stopni dla zdrowia” pokazała, że najmniej troszczą się o siebie młodzi mieszkańcy Krakowa. Mieli oni najgorsze wyniki w dwóch z trzech kategorii: zbyt wysokie ciśnienie (25,4%) oraz poziom cholesterolu (27,1%).

Dbaj o kości

Jedna z chorób cywilizacyjnych jest osteoporoza. Częstość jej występowania wzrasta z wiekiem, szczególnie wśród kobiet. Z danych epidemiologicznych wynika, że w Polsce ponad 25% populacji po 50. roku życia zagrożona jest złamaniami osteoporotycznymi. Aby skutecznie przeciwdziałać wystąpieniu choroby, trzeba stosować profilaktykę:

  • regularnie badać gęstość kości udowej lub kręgosłupa (kobiety powyżej 45.roku życia)
  • zrezygnować z palenia tytoniu oraz ograniczyć spożycie alkoholu i kawy
  • być aktywnym fizycznie – wskazany jest np. aerobik, ale nie biegi długodystansowe, bo te sprzyjają osteoporozie
  • dostarczać organizmowi należytej ilości wapnia – dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek w okresie klimakterium oraz u osób starszych wynosi około 1500 mg
autor: Dobry Dietetyk (MN)

Przeczytaj inne porady z tej kategorii

Słodko-gorzka choroba

Cukrzycę znano już w pierwszym stuleciu naszej ery pod grecką nazwą dibetes melitus, co dosłownie oznacza słodkie przenikanie. Hindusi ponad 2000 lat temu rozpoznawali tę ...

czytaj więcej

Badaj się

Czerw 25, 2014 Choroby metaboliczne

Polska niechlubnie przoduje w statystykach śmiertelności Europy. Na nadciśnienie tętnicze (najczęstszą chorobę dorosłej populacji) cierpi 30% obywateli. Każdego roku na zawał serca zapada 100 tysięcy ...

czytaj więcej
POKAŻ